Jak wygląda republikańskie wychowanie w Niemczech.
Berlin, 18 lipca ( telgr. wł. Kur. Łódz.) Niemcy są narodem monarchicznym. Nikt o tym nie wątpi ani na chwilę. Nie trzeba szukać daleko, by dowieść prawdy, że duch Niemiec współczesnych daleki jest od republikanizmu. Republikanizm nie zdołał dość głęboko wniknąć w duszę narodu niemieckiego; przedziera się on z trudem wśród pozostałości tradycyjnych – zagłuszają jego rozwój elementy starego świata, zamknięte w ciasnem kole przyzwyczajeń „ fryderykowskich”.
Co gorsza republikanizm trafia na gruntowną zaporę w szkole. Najmłodsze pokolenie w Niemczech wychowuje się ciągle pod znakami Wilhelmów i Hindenburgów – i wszelkie przenikanie demokratycznych idei zabijane jest w zarodku.
Wystarczy wziąć do ręki podręczniki szkolne dla szkół ludowych i wyższych. W dziedzinie historii, geografji i krajoznawstwa nie uwzględniono tam w najmniejszej nawet mierze zmian po r. 1918. Podręczniki te pozostają daleko w tyle-ostatnie wypadki historyczne nie wycisnęły na nich najmniejszego piętna. Duch tych podręczników zdradza skrajnie monarchistyczne tendencje i nikt nie stara ich nawet osłabić. Rząd republikański pod tym względem nie okazał większej inicjatywy i nie zaradził żywej woli przeprowadzenia zmian.
Przytoczmy kila faktów. I tak w wyższych szkołach w Baden pozostaje w wyższym niemal użytku podręcznik historii Neubauera Rosigera . Ostatnie wydanie z r. 1921 chlubią się jeszcze „panującym od 1888 r. Wilhelmem II” w Badenie Fryderykiem II od r 1907.
Obszerny rozdział traktuje jeszcze ciągle o niemieckiej konstytucji z 1871- Baden nazywa się stale wielkim księstwem, Wirtenbergia – królestwem itd. W ten sposób uczniowie wychowani w republice, uczą się zawzięcie iż Wilhelm panuje i rządzi od 1838 r.
Podobnie w podręcznikach krajoznawstwa nie spotyka się nigdzie wzmianki, iż Niemcy są republiką. Wprawdzie usunięto dawny termin „cesarstwo niemieckie”, ale nie wprowadzono na to miejsce republiki. Nauczyciele niemieccy są prawdziwymi mistrzami w omijaniu prawdy -i tam gdzie się  jej sfałszować już nie da, dyskretnie przemilcza. Nowe wydanie geografii dla szkół wyższych Fichera Geistbecka(16 wyd. 1922), opracowanej przez dra Bittrling i dra Otto podaje że Dania, Anglia itd. są królestwami.

Lecz ani słowem nie wspomina, iż państwo niemieckie jest republiką; tę wiadomość uznali za zbyt niebezpieczną dla młodzieży. Za to z niezwykłym i wysoce niesmacznym szowinizmem mówi podręcznik o „nieprzyjacielach” – w czwartym roku istnienia republiki. Nie umie zaś niczego innego podać o ukształtowaniu państwa niemieckiego, jak to:
„Państwo niemieckie zostało zmontowane z wielu związkowych państewek niemieckich przez największego niemieckiego męża stanu, Bismarcka, w następstwie pełnej chwały wojny 70-71. Z tych Państw utrzymało się do dzisiaj w łonie związku Rzeszy 18 państw, jako wolne państwa.