>Czerezwyczajka< czyli nadzwyczajna komisja do walki z kontrrewolucją i spekulacją została oficjalnie wprawdzie zniesioną w rzeczywistości jednak przemianowaną tylko na oddział komisarjatu dla spraw wewnętrzach na którego czele stanął dawny jej szef i kierownik, osławiony Dzierżyński. W Izwies tiache znajdujemy historie czerezwyczajki, którą spokojnie nazwać można komisją mordów.
Czerezwyczajka powstała 7 grudnia 1917 Początkowo zadania jej i kompetencje były ściśle określone. Miała ona przeprowadzać wstępne śledztwo w sprawach kontrrewolucji i sabotażu w stosunku do rządu sowieckiego i oddawać winnych po ukończeniu przesłuchiwań do dyspozycji władzy sądowej. W pierwszych siedmiu miesiącach swego istnienia >czeka< rozstrzelała >zaledwie< dwudziestu dwóch aresztowanych. W maju 1918, gdy w calem państwie rozszerzały się wpływy stowarzyszenia dla ochrony ojczyzny i wolności, czerezwyczajka utworzyła swój pierwszy oddział prowincjonalny a już w lipcu tego samego roku czerezwyczajka stała się narzędziem najstraszliwszego teroru, przeznaczonem po przeciwdziałaniu i złamaniu akcji teroru białego. Stała się ona w pojęciu i wyrażeniu rządu sowieckiego >nieubłaganym natychmiast karzącym mieczem, który nie przepuszcza ani ładnemu kontrrewolucjoniście<. Po powstaniu frontu czechosłowackiego zorganizowano i tam oddziały >czela< a gdy następnie powstały fronty inne jeszcze sieć placówek tej instytucji ogarnęła całe państwo.
W grudniu 1918 objęła >czeka< kontrolę wojskową, zaniedbaną do tej pory a po zdobyciu Ukrainy powstały i tam oddziały >czeka< ukraińskiej. Równoległa z zostmtej ponurej instytucji umorzyłby się wydawane i wykonywane przez nie wyroki śmierci, które w roku 1919 osiągnęły powrotną cyfrę.
>Izwiestia< starają się udowodnić, że czerezwyczajka z własnej inicjatywy ograniczała swoją działalność gdy okoliczności na to zezwoliły. Po stłumieniu powstania denikinowskiego i judeczowskiego, >czeka< zaproponowała zniesienia kary śmierci, co też rada komisarzy uchwaliła. W praktyce jednak kara śmierci stosowana była w czerezwyozajce zupełnio jawnie i do ostatnich dni jej istnienia, Twierdzenie >Izwlestias< że po stłumieniu kontrrewolucji >czeka< sama uznała się za zbyteczną nie wytrzymuje krytyki. Raczej staraniem jej nieustającemu było by udowodnić konieczność swej egzystencji, tym staraniom przypisać należy, że pomimo rzekomego jej zniesienia istnieje ona nadal pod nazwą oddziału w ministerstwie spraw wewnętrznych i może pod kierownictwem dawnego swego mistrza nadal spełniać swą ponura i zbrodniczą misję. Być może, iż nie ma już tej wszechwładzy, którą do niedawna po siadała- zawsze jeszcze jest ona czynnikiem stokroć niebezpieczniejszym niż była nim osławiona <chrona< wydział politycznej policji w ministerstwie spraw wewnętrznych Rosji carskiej